10 انقراض نسل وسیع و بزرگ جانوری بر روی کره زمین - پورتال رنگی
10 انقراض نسل وسیع و بزرگ جانوری بر روی کره زمین
دانش بسیاری از مردم درباره انقراض وسیع نسل های موجودات زنده زمین، منحصر به واقعه K/T، که در 65 میلیون سال قبل باعث انقراض نسل دایناسورها شد، می باشد. اما واقع امر آن است که، که زمین ما از سه میلیارد سال گذشته، که زندگی، از خلقت باکتری ها آغاز گردید، چندین و چند دوره انقراض نسل موجودات زنده را شاهد بوده است و ما در حال حاظر با یازدهمین دور انقراض نسل موجودات زنده مواجه می باشیم، که به واسطه گرم شدن تدریجی زمین صورت می پذیرد و زیست بوم (EcoSystem) سیاره ما را مورد تهدید قرار می دهد.
بیشتر بخوانید:
آیا حیوانات هم موسیقی می‌سازند ؟
11 حیوانی که حتی نمی دانید وجود دارند!
01- بحران عظیم ایجاد اکسیژن(3/2 میلیارد سال پیش)
نقطه عطف بزرگ تاریخ زندگی موجودات، در 5/2 میلیارد سال پیش به وجود آمد و آن هنگامی بود که باکتری ها قابلیت عمل فوتوسنتز را پیدا نمودند و با استفاده از نور خورشید به شکستن مولکول های دی اکسید کربن پرداخته، موجب آزاد شدن انرژی گردیدند. متاسفانه یکی از محصولات فرعی این عمل، اکسیژن بود که برای موجودات بی هوازی، در 5/3 میلیارد سال پیش، ماده ایی سمی به شمار می رفت. 200 میلیون سال بعد از آغاز عمل فوتوسنتز، میزان اکسیژن جو به مقداری کافی، جهت نابودی موجودات بی هوازی،(بجز آن هایی که در قعر دریاها و اقیانوس ها زندگی می کردند)، رسید و بیشتر این موجودات را نابود و نسل آنها را منقرض نمود.
02- توپی برفی به نام زمین
واقعیت به اثبات رسیده ایی که، از بهترین فرضیه های موجود، پیشی میگیرد این است که، بنا بر شواهد غیر قابل انکار زمین شناسی، در 650 الی 700 میلیون سال پیش، زمین گلوله ای منجمد و برفی بیش نبود و سرمای طاقت فرسای آن باعث نابودی و به انقراض کشیده شدن بسیاری از موجوداتی گردید که حیات خود را مرهون خاصیت فتوسنتز کنندگی خود بودند. علت این سرما و پوشیدگی کره زمین با برف ویخ مشخص نمی باشد و نظریه های بسیار جالبی در باره علت آن بیان گردیده اند. بر طبق یکی از این نظریه ها غبارحاصل از فعالیت های آتشفشانی باعث عدم رسیدن نور خورشید به زمین و ایجاد چنین سرما و برف و یخی گردیده است و بنا بر نظریه ایی دیگر، تغییر در مدار گردش زمین مسبب چنین سرمایی شده است. با در نظر گرفتن وقوع چنین شرایطی، یخ زدگی و پوشیده شدن زمین از برف در زمانی به وقوع پیوست، که حیات موجودات، نزدیک به تکامل خود بوده، و چنین شرایطی، انقراض حیات غیر قابل جبران و برگشت پذیری را موجب گردیده است.
03- انقراض نسل آخر دوره (ادیاکاران)(542 میلیون سال پیش)
کمتر کسی نام این دوره زمین شناختی را شنیده و راجع به آن می داند که البته عجیب هم نمی باشد، چون در سال 2004 میلادی(1383 خورشیدی) توسط انجمنی علمی، این نام رسما به آن اطلاق گردید. از دوره (ادیاکاران) که از 635 میلیون سال پیش تا ابتدای دوره (کامبریان) ادامه داشت، فسیل های جانوران نرم تن و پر سلولی و صدف های دو کفه ایی مربوط به جانوران اواخر عصر (پالئوزوئیک) بدست آمده است. هرچند، در رسوبات مربوط به اواخر دوره (ادیاکاران) این فسیل ها ناپدید گردیده اند، که این خود نشان دهنده فاصله زمانی اندکی، به میزان چند میلیون سال، تا فرا رسیدن عصر پیدایش مجدد و فراوانی موجودات زنده جدید می باشد.
04- انقراض نسل دوره (کمبرین-اوردوویسین)(488 میلیون سال پیش)
شاید با اصطلاح (انفجار کمبرین) آشنایی داشته باشید: ظاهر فسیل های یافت شده مربوط به 500 میلیون سال پیش، حاوی دیگر موجودات نا مربوط و نا مانوس به آن فسیل ها می باشد. بیشتر آنها به خانواده مفصل داران (مفصل پایان) تعلق دارند. اما به احتمال قوی، شما کمتر با واقعه انقراض نسل جانوری در دوره (کمبرین-اوردوویسین) آشنایی دارید. اتفاقی که باعث ناپدید شدن تعداد بسیاری از گونه های جانوری و حیاتی مانند، بند پایان و بازو پایان، گردید. تنها علت قابل بیان برای وقوع این حادثه، کاهش ناگهانی میزان اکسیژن اقیانوس های جهان، در زمانی که هنوز حیات به خشکی راه نیافته بود، می باشد.
05- انقراض نسل دوره (اوردوویسین)(447 تا 443 میلیون سال پیش)
انقراض نسل دوره(اوردوویسین) شامل دو مرحله می باشد. اولین مرحله 447 میلیون سال پیش رخ داد و مرحله بعد در 443 میلیون سال پیش به وقوع پیوست. بعد از اتمام این انقراض دو مرحله ایی، میزان و مقدار و تعداد بی مهرگان دریایی شامل، بازو پایان، صدف های دو کفه ای و مرجانها، به حدود 60% مقدار اولیه تقلیل یافت. هنوز علت وقوع انقراض نسل دوره(اوردووسین) در هاله ایی از ابهام بوده و نامشخص می باشد. دو فرضیه مهم در این مورد مطرح می باشند. یکی انفجار یک (ابراخترSupernova ) در نزدیکی زمین و تاثیر اشعه مرگبار گامای آن بر روی موجودات، و دیگری آزاد شدن فلزات سمی از کف دریا به عنوان دو علت احتمالی انقراض نسل جانداران این دوره، در این فرضیه ها مطرح شده اند.
06- آخرین انقراض جانوری در عصر (دوونین)(375 میلیون سال پیش)
همانند انقراض دوره (اوردوویسین)، به نظر می رسد انقراض نسل اخیر موسوم به (دوونین) نیز از نوع چند مرحله ایی باشد. وقت به وقت لایه هایی از جانداران منقرض شده بوجود می آیند که معمولا در دوره های 25 میلیون ساله این انقراض ها به وقوع می پیوندند و تا کنون، نیمی از موجودات دریایی، شامل برخی از ماهی های باستانی، که دوره (دوونین) شهرت خود را مدیون انقراض نسل آنها می باشد، نابود گردیده اند. هیچکس از علت و چگونگی انقراض نسل موجودات زنده در عصر (دوونین) اطلاع درستی ندارد، اما بر اساس برخی از گمانه زنی ها، برخورد یک شهاب سنگ و یا تغییرات ناگهانی و شدید محیط زندگی، بواسطه به وجود آمدن اولین گیاهان در خشکی، می توانند از دلایل این انقراض ها باشند.
07-انقراض(پرمین-تریاسیک)(250 میلیون سال پیش)
انقراض(پرمین-تریاسیک) را مادر تمامی انقراض های انواع موجودات زنده می دانند و به واقع یک فاجعه جهانی بوده، باعث نابودی باورنکردنی 95% از جانوران دریایی و 70% از جانداران خشکی گردید.(چنان انهدامی از نمونه های حیاتی بوجود آورد، که بررسی فسیل های به جای مانده از ابتدای دوره تریاسیک نشان می دهد، 10 میلیون سال طول کشید تا این همه نابودی موجودات، جبران گشته و به حال اول بازگردد.) گرچه در نگاه اول، این همه انهدام، با این حجم و گستردگی، نشان از برخورد یک شهاب سنگ غول آسا می دهد، ولی دلایل عنوان شده دیگر در باره چگونگی وقوع این فاجعه عبارتند از احتمال فعالیت های بیش از حد آتشفشانی، و دیگر دلیل، آزاد شدن مقادیری بسیار زیاد از گاز سمی متان از کف دریا، که باعث به وجود آمدن این حد بالای نابودی موجودات شده است.
08- انقراض نسل دوره (تریاسیک-ژوراسیک)(200 میلیون سال پیش)
واقعه انقراض نسل K/T باعث نابودی دایناسورها شد اما بر اثر واقعه انقراض نسل (تراسیک-ژوراسیک) اعقاب و بازماندگانی از آنها باقی ماندند. تا زمان اتمام این واقعه، بیشتر دو زیستانی که در خشکی زندگی می کردند به همراه بیشتر خزندگان بزرگ و درندگان ماقبل تاریخ ، از صحنه روزگار حذف شدند و جای خود را به دایناسورهای بسیار غول پیکر دوره های بعدی، یعنی (ژوراسیک) و (کرتاسه) واگذار نمودند.
09- انقراض نسل K/T (65 میلیون سال پیش)
به احتمال قوی نیازی به بازگویی داستانی مشهور از 65 میلیون سال پیش نمی باشد، که بر اثر اصابت یک شهاب سنگ، با قطر 2 مایل به شبه جزیره یاکوتان، ابر غلیظی از غبار تمام کره زمین را فرا گرفت و فاجعه ایی زیست محیطی و جهانی را رقم زد که باعث نابودی دایناسورها، پرندگان ماقبل تاریخ و خزندگان دریایی گردید. این واقعه، علاوه بر نابودی کلی گونه هایی از جانداران، دانشمندان را متقاعد ساخت که هر انقراض نسلی از جانداران، بر اثر برخورد شهاب سنگی به زمین رخ داده است، که البته شما با اطلاعاتی که تا کنون از خواندن این مقاله کسب نموده اید، به نادرستی این امر واقف گردیده اید.
10- انقراض نسل چهار مرحله ایی(50000 تا 100000 سال پیش)
تنها مورد از انقراض نسل جانداران که به صورت تدریجی و مرحله ایی صورت پذیرفت و عامل انسانی مسبب آن بوده، انقراض نسل 4 مرحله ایی می باشد که 50 الی 100 هزار سال پیش به وقوع پیوست و حتی بزرگترین پستاندار جهان یعنی ماموت های پوشیده از پشم، ببر دندان خنجری، خرس کیسه دار و سگ آبی غول پیکر را نیز به نابودی کشید. علاوه بر شکار بی رویه آنها توسط انسانهای هوشمند، تغییرات تدریجی آب و هوا و از بین رفتن زیستگاه های آنها (به طور مثال، توسط کشاورزان اولیه و نابودی جنگلها به منظور دستیابی به زمین های زراعی) نیز از دیگر دلایل نابودی نسل آنها بوده است.
بحران امروزی انقراض نسل
آیا می توان به یک دوره انقراض نسل جدید، در روزگار فعلی، ورود پیدا نمود؟ دانشمندان امکان پذیر بودن آن را هشدار داده اند. انقراض نسل جاری در زمان ما، از نوع وابسته به تغییرات آب و هوایی و محیطی می باشد که از زمان واقعه K/T، بدترین در نوع خود محسوب می گردد. علت انقراض نسل جانداران در زمان ما به طور واضح ناشی از فعالیت های انسانی است که باعث کاهش قلمروی جانوری در سراسر جهان گردیده است.
